اطلاعات مربوط به دستاوردهای فضایی ایران

ماهواره‌های طلوع، مصباح 2، نوید علم و صنعت و موتور ماهواره بر سیمرغ به عنوان جدیدترین دستاوردهای علمی کشور در عرصه فضایی صبح امروز( چهارشنبه) با حضور رییس جمهوری رونمایی شد .

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا به نقل از روابط عمومی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، اطلاعات ماهواره هایی که روز چهارشنبه رونمایی شد به شرح زیر است:

1- نمونه مهندسی ماهواره ملی طلوع (رونمایی)
ماهواره سنجش از دور طلوع که توسط متخصصین زبده و دانشمندان متعهد شرکت صنایع الکترونیک وزارت دفاع طراحی و ساخته شده است ، قابل پرتاب با ماهواره‌بر سیمرغ دارای فناوری‌های جدید مانند محموله تصویربرداری، کنترل وضعیت، مکانیزم‌ها، سلولهای خورشیدی می‌باشد که برای نخستین بار در آن به کار رفته است. مأموریت اصلی این ماهواره، تصویربرداری تک طیفی با تفکیک‌پذیری 50 متر، ذخیره و ارسال داده‌های تصویر به ایستگاههای زمینی دریافت تصویر می باشد که به این منظور با ایستگاههای زمینی تله متری ، ردگیری و فرمان (TT&C) و مرکز کنترل پرواز (FCC) ، قابلیت تبادل داده‌های پایش و کنترل ماهواره را دارد. با توجه به ویژگیهای تصاویر ماهواره طلوع می توان کاربردهایی چون؛ نقشه برداری زمین در مقیاس بزرگ ، مطالعه و بررسی حوضچه‌های آبی و دریا، مشاهده و ارزیابی تخریب منابع انسانی، بررسی علوم کشاورزی ، جنگلی، مشاهده پوشش ابرها، پراکندگی انسانی و ارزیابی بلایای طبیعی نظیر زمین‌لرزه ، سیل‌ها، آتش‌سوزی و ... را برای آن ذکر کرد. مدار ماهواره طلوع از نوع ارتفاع پائین دایروی و ارتفاع مدار آن بیش از 500 کیلومتر است و 2 سال عمر مفید برای آن پیش بینی می شود. انرژی این ماهواره نیز توسط آرایه‌های خورشیدی بر روی بدنه و باتریهای ثانویه تأمین می گردد. جرم این ماهواره 100 کیلوگرم و ابعاد سازه آن مقطع شش ضلعی به عرض 86 و ارتفاع 100 سانتی‌متر است.

2- نمونه مهندسی ماهواره ملی مصباح -2 (رونمایی)ماهواره ملی مصباح 2که توسط دانشمندان سازمان فضایی کشور ، وابسته به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ساخته شده ، ازنوع ماهواره‌های مخابراتی است که در باندUHF کار می‌کند. مأموریت این ماهواره شامل ذخیره و بازیابی اطلاعات (Store and Forwand) ، جمع‌آوری و پخش داده‌ها روی مناطق وسیع و پراکنده(Data Collection System DCS)، خواندن از راه دور (Remote Measuring) و ناوبری (Navigation) است. ماهواره مصباح -2 با جرم 70 کیلوگرم دارای مداری از نوع خورشید آهنگ و ارتفاع 15+700 کیلومتر بوده و طول عمر آن سه سال پیش بینی می شود. هدف از توسعه طرح مصباح -2 « کسب دانش فنی طراحی، تحلیل، ساخت و آزمایش ماهواره به صورت بومی»، « دستیابی به فضا از طریق طراحی و پرتاب یک ماهواره نزدیک به زمین بمنظور جمع‌آوری، بازیابی و پردازش، ضبط و ارسال مجدد داده‌ها» و « ایجاد یک شبکه ارتباطی ماهواره‌ای برای ارتباط با کاربران در مناطق دورافتاده ایران با دیگر نواحی جغرافیایی دنیا» است.

3- نمونه مهندسی ماهواره نوید علم و صنعت (رونمایی)ماهوارة نوید علم و صنعت که توسط سربازان سنگر ولایت در عرصه علم و فناوری، اساتید و دانشجویان پرتلاش و مستعد دانشگاه علم و صنعت طراحی و ساخته شده است ، نخستین ماهواره ملی ـ دانشجویی کشور است که به دست متخصصان جوان دانشگاه علم و صنعت ایران طراحی و ساخته شده است.این ماهواره (IRANSAT--IUST) یک ماهوارة کوچک با ابعاد 50×50×50 سانتی‌متر مکعب و جرم 40 کیلوگرم می‌باشد که به منظور استقرار در مدار بیضوی با ارتفاع 250 تا 375 کیلومتر و زاویه انحراف مداری 55 درجه طراحی شده است. ارتباط ماهواره با ایستگاه زمینی از طریق سه فرستنده و گیرنده در باندهای VHF و UHF برقرار می شود و تأمین انرژی آن نیز بوسیله صفحات خورشیدی نصب شده بر بدنه جانبی سازه ماهواره در کنار باتری و بهره‌گیری از تنظیم‌کننده‌ها و مبدل‌های ولتاژ صورت می‌گیرد.مأموریت ماهواره نوید علم و صنعت ، تصویربرداری از زمین با رزولوشن (وضوح تصویر) 750 متر مبتنی بر روش جاروبی (Push broom) و به صورت تک باند است. به طور کلی، کاربرد تصاویر دریافتی از این ماهواره در زمینه‌هایی چون جو و علوم هواشناسی (خصوصیات ابرها، بارندگی، رطوبت و دمای هوا، مواد شیمیایی جو، بادها، دینامیک جو و تراکم بخار)، منابع (ماهیگیری، آبهای ناشی از برف و یخ، آبهای اقیانوسها، گردبادها، طوفانها و جزر و مد دریاها) و بلایای طبیعی (خشکسالی ، آلودگی محیط زیست و زمین لرزه) می‌باشد.

4- نمونه مهندسی ماهواره‌بر سیمرغ (رونمایی) این ماهواره بر توسط سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع طراحی و ساخته شده است. ماهواره چندمرحله‌ای سیمرغ در راستای دستیابی به بخشی از اهداف برنامه مصوب فضایی جمهوری اسلامی ایران طراحی و ساخته شده که قادر است با استفاده از نسل جدید و پیشرفته موتورهای سوخت مایع، انرژی لازم برای قرار دادن ماهواره‌هایی تا وزن 100 کیلوگرم در مدار 500 کیلومتری زمین را تأمین نماید. ماهواره‌بر سیمرغ با بهره‌مندی از این موتورها توانایی دستیابی به سرعتی برابر 7500 متر بر ثانیه در مدار 500 کیلومتری را جهت استقرار ماهواره دارا می باشد.

5- موتور ماهواره بر سیمرغ (رونمایی) موتور ماهواره‌بر سیمرغ که توسط متخصصان زبده و کارآمد سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع طراحی و ساخته شده است ، از ترکیب چهار موتور 32 تن تشکیل شده است که با کلاستر (خوشه‌ای) شدن این چهار موتور، تراست (Trust) ایجاد شده به میزان 128 تن افزایش می یابد. در مرحله نخست این ماهواره بر از موتور 128 تن به همراه یک موتور کنترلی 15 تن استفاده می‌شود که در مجموع تراست این مرحله ماهواره بر به 143 تن خواهد رسید. این موتور می تواند در ماهواره برهایی با قدرت زیادتر نیز در آینده مورد استفاده قرار گیرد و ماهواره‌هایی با وزن 700 کیلوگرم را در مدار 1000 کیلومتری زمین قرار دهد.

6- افتتاح نخستین مرکز پردازش تصاویر ماهواره‌ای ایران نخستین مرکز تخصصی پردازش تصاویر ماهواره‌ای ایران که توسط سازمان جغرافیایی وزارت دفاع ایجاد شده است ، به صورت کاملاً بومی در کشور طراحی شده تا مطابق با پارامترهای نامی بازتابی لایه LEO محاط بر آسمان جمهوری اسلامی ایران ، معین و در جهت برنامه‌ریزی شده به پایش داده‌های ماهواره‌ای بپردازد. مرکز تخصصی پردازی تصاویر ماهواره‌ای ایران قادر است تغییرات دوره‌ای پدیده‌های متحول سطح زمین را نشان دهد و در مواردی چون بررسی تغییر مسیر رودخانه‌ها، تغییر حد و مرز پیکره‌های آبی چون دریاچه‌ها، دریاها، تغییر موفورلوژی سطح زمین بسیار کارساز است. افزون بر این سیستم مذکور با توجه به اینکه بر اساس ثبت تغییرات و اختلافهای بازتابش الکترومغناطیسی از پدیده‌های مختلف کار می‌کند، می‌تواند حد و مرز پدیده‌های زمینی اعم از مرز انواع خاکها، سنگها، گیاهان، محصولات کشاورزی گوناگون و ... را مشخص کند. مرکز تخصصی پردازش تصاویر ماهواره‌ای ایران در پیش بینی و اندازه‌گیری میزان خسارت ناشی از بلایای طبیعی ، کشف آلودگی آبها و لکه‌های نفتی در سطح دریا، اکتشافات معدنی نیز کاربرد دارد. استفاده از این فن در مطالعات اکتشافی و منابع طبیعی و سایر موارد پیش گفته نه تنها سرعت انجام مطالعات را بیشتر می کند، بلکه از نظر دقت و هزینه و نیروی انسانی نیز بسیار باصرفه‌تر است. با بهره‌برداری از مرکز تخصصی پردازش تصاویر ماهواره‌ای ایران می توان گسترة بسیار وسیع زیر پوشش هر تصویر ماهواره‌ای ، تشخیص و تمایز گونه‌های گیاهی مختلف، محاسبه سطح زیر کشت محصولات کشاورزی ، مطالعه مناطق آسیب دیده کشاورزی بر اثر کم آبی و یا حمله آفتهای مختلف به آنها، تهیه نقشه جامع پوشش گیاهی هر منطقه، تهیه نقشه آبراهه‌ها و ارتباط آنها با مناطق مستعد کشت و برآورد میزان محصول زیر کشت، تعیین راهبرد مناسب برای جلوگیری و کاهش خسارت بلایای طبیعی از دیگر تولیدات نخستین مرکز تخصصی پردازش تصاویر ماهواره‌ای ایران به شمار می‌رود.

7- افتتاح آزمایشگاه سه بعدی مجازی ماهواره‌ای این آزمایشگاه که توسط اساتید و دانشجویان متعهد و پرتلاش دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی ایجاد شده است ، قابلیت شبیه سازی محیط واقعی حرکت مداری ماهواره در مدارهای LEO با تغییر پارامترهای مداری و مدار GEO را داراست. مشاهده آنلاین المانهای مداری، زوایای اویلر و سرعت چرخهای عکس العملی بر روی نمودارهای مجزا، مشاهده پارامترهای مختلف زیر سیستم تأمین انرژی نظیر توان دریافتی از آرایه‌های خورشیدی ، ولتاژ و جریان باتریها، ظرفیت الکترونیکی و عمق دشارژ باتریها از جمله قابلیتهای ویژه این آزمایشگاه بشمار می‌رود. آزمایشگاه شبیه ساز سه بعدی مجازی توانایی چرخش 360 درجه‌ای حول محورهای عمودی و افقی را داشته و همچنین می تواند 25+ درجه حول محور پیچ کج شدن در صفحة عمومی بچرخد. این آزمایشگاه با ایجاد بستر مناسب تحقیقات و آموزش برای دانشجویان و متخصصان همچنین قابلیت ارزیابی و امتیازدهی به کاربران در حال آموزش را برای مربیان فراهم می کند.

8- کاوشگر - 3بدنبال پرتاب موفقیت‌آمیز کاوشگر 1و2 به فضا، دانشمندان و متخصصان فضایی کشورمان موفق شدند برای نخستین بار محموله زیستی موجود زنده را توسط کاوشگر3 به فضا پرتاب نمایند. در این کاوشگر با فرستادن کپسول زیستی بر اساس ضوابط و استانداردهای مربوط ، جبهة جدیدی از فعالیتهای علمی در عرصه فناوری فضایی جمهوری اسلامی ایران گشوده شد. کاوشگر -3 که با همکاری پژوهشگاه هوافضا و سازمان صنایع هوافضا وزارت دفاع طراحی و ساخته شده است ، از زیرسامانه‌های سازه، محفظه زیستی، تغذیه، ارسال داده‌های تله‌متری، تصویربرداری و ارسال همزمان، رایانه‌پرواز، سنجش محیطی و بازیابی تشکیل شده است. تله‌متری فعالیتها و عملکرد کاوشگر در فرآیند پرتاب ، ارسال تصاویر همزمان به ایستگاه زمینی تحرک، کنترل رایانه پرواز در کل فرآیند ، کنترل عملیات فرامین و جدایش ، نمایش کپسول زیستی و موجودات زندة درون آن به صورت بهنگام ، دستیابی به مجموعه‌ امکانات آزمایشگاهی برای داده‌برداری از فضای جو رقیق و خارج از جو و آزمایش زیرسیستم فضایی از دیگر دستاوردهای پرتاب کاوشگر 3 به فضا به شمار می‌رود. گفتنی است کاوشگرهای فضایی، کاوشگرهای زیر مداری هستند که پرتابی به شکل U وارونه دارند و قادرند تا ارتفاع خاصی در نقطة اوج مداری بالا رفته و سپس به زمین بر‌گردند.

9- ممهور نمودن تمبرهای یادبود طرحهای ملی و فضایی در روز فناوری فضایی1- تمبر یادبود ماهواره ملی طلوع 2- تمبر یادبود ماهواره ملی مصباح 3- تمبر یادبود ماهواره نوید علم و صنعت 4- تمبر یادبود روز فناوری فضایی ستاد برگزاری مراسم روز فناوری فضایی 9- کاوشگر -3راکتهای کاوش (جستجو)، راکتهای زیر مداری هستند که یک پرتاب به شکل U وارونه انجام می‌دهند؛ یعنی تا ارتفاع خاصی در نقطه اوج مداری بالا می روند و سپس به زمین بازمی‌گردند و وارد مدار خاصی نمی‌شوند. راکت کاوش شامل تجهیزاتی برای ثبت و مخابره اطلاعات از فضا به زمین است و موارد استفاده فراوانی همچون کاوشهای هواشناسی و پدیده‌های علمی خاصی را دارند . استفاده از کاوشگرها یکی از راههای میان بر استفاده از کاوشگرها یکی از راههای میان بر استفاده از فضا با هزینه‌های بسیار کم است که با توجه به منویات و تاکیدات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) مبنی بر استفاده راههای میان بر ، مورد توجه ویژه مسئولان امر می باشد. در سالهای گذشته پرتاب راکت کاوش 1و 2 بمنظور آزمایش عملکردی و محیطی زیرسامانه‌های فضایی تحت شرایط واقعی با موفقیت انجام شد . به پشتوانه موفقیت‌های کسب شده در پرتاب سفیر امید و کاوشگرهای 1 و2 ، متخصصان به منظور دستیابی به اهداف جدید، کاوشگر-3 را به فضا پرتاب کردند. هدف از پرتاب کاوشگر -3 علاوه بر ارتقای زیرسیستم‌های پیشین، حمل نخستین محموله زیستی موجود زنده به فضا بوده است. در این کاوشگر با فرستادن کپسول زیستی به فضا بر اساس ضوابط و استانداردهای مربوط و رعایت حقوق حیوانات، نخستین گام در این مسیر برداشته شد. کاوشگر -3 از زیرسامانه‌های سازه، محفظه زیستی، تأمین توان ، ارسال داده، تصویربرداری و ارسال، رایانه‌پرواز، سنجش محیطی و بازیابی تشکیل شده است. از جمله دستاوردهای این نوع کاوشگر می توان به موارد ذیل اشاره کرد: 1- دستیابی به مجموعه آزمایشگاه فضایی برای داده‌برداری از فضای جو رقیق و آزمایش زیرسیستم‌های فضایی و دستیابی به سیستم بازیابی 2- ارسال نخستین محموله زیستی با یک سامانه فضایی ایران 3- ایجاد دانش فنی بازیابی محموله‌های علمی با سرعتهای مافوق صوت4- دستیابی به فناوری طراحی و ساخت سازه‌های ماژولار با پروفیل بهینه ایرودینامیکی 5- ایجاد فناوری تله متری داده و تصویر بر خط بلادرنگ در شرایط سخت (20 گرم) 6- توسعه فناوری تغذیه مدارهای الکترونیکی برای مدت زمان و شرایط سخت پرواز 7- تجربه کار گروهی و اجرای موفق محققان و پژوهشگران دانشگاهی در یک پروژة علمی ـ فن‌آوری

نوشته های دیگران ()