اهداف غیراقتصادی با تابلوی دغدغه‌های اقتصادی!

وقتی که نامه موسوم به نامه  57اقتصاد دان به رئیس جمهور منتشر شد، بلافاصله پس از انتشار این نامه، برخی از محافل و رسانه‌ها فضای سنگینی ایجاد نمودند که دولت در مقابل این نامه اقتصاددانان جز انفعال، حرف دیگری ندارد. این فضا به گونه‌ای گسترش پیدا کرد که شائبه طراحی و هماهنگی آن نامه با این فضاسازان را در اذهان تداعی می‌کرد تا اینکه در پنجشنبه شب 21 تیر86، رئیس جمهور محترم، نویسندگان آن نامه را جهت تبادل نظر و شنیدن حرفها و نظرات آنها، دعوت کردند. این جلسه با حضور اکثریت قریب به اتفاق امضاء‌کنندگان آن نامه و ریاست محترم جمهور، معاون اول و برخی ازوزراء، معاونین و مشاورین تشکیل شد ونزدیک به 6ساعت به طول انجامید. بنده نیز در آن جلسه حضور داشتم. درآن جلسه بسیاری از نویسندگان آن نامه در زمانی نسبتاً موسع نقطه نظراتشان را طرح نموده و رئیس جمهور، وزراء و معاونین محترم مربوطه هم به توضیح نقطه نظراتشان پرداختند و در ادامه جناب آقای دکتر احمدی نژاد خطاب به حاضرین چند سؤال محوری در ارتباط با اداره اقتصادی جامعه طرح کردند، از جمله اینکه شما به عنوان بخشی از اساتید اقتصادی کشور، چه راهکاری برای هزینه کردن درآمدهای نفتی پیشنهاد می‌کنید؟ و...

چند نفر از حاضرین شفاهاً به پاسخ این سؤال پرداختند که پاسخهای ارائه شده غالباً متناقض با هم بودند. جناب رئیس جمهور خطاب به حاضرین فرمودند اگر شما به جای دولت بودید، کدامیک از این نظرات را اجرا می‌کردید؟ این نظرات متناقض هم هستند وظاهراً شما در مقام نظر، هماهنگ نیستید. اگر دولت یکی از این نظرات را اعمال کند، صاحبان نظرات دیگر، معترض می‌شوند و اگر بخواهد همه نظرات ارائه شده را اعمال کند، چون متناقض می‌باشند، امکان پذیر نیست، پس عاقلانه‌ترین کار این است که دولت نظرات مختلف صاحبنظران را اخذ نموده و با جمع بندی کارشناسی نظرات ارائه شده، راهکار مطلوب را انتخاب و اجرا نماید، یعنی همان کاری که دولت انجام داده و در حال اجراست، کاری که حاصل هزاران ساعت تلاش کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی می‌باشد و شما هم نظراتتان را ارایه نمایید تا در این پروسه قرارگیرد. در مقابل توضیحات ایشان، پاسخی شنیده نشد. یک یا دو نفراز حاضرین گفتند این توضیحاتی را که شما و وزرای محترم دادید، ما نمی‌دانستیم و اگر می‌دانستیم، توجیه می شدیم که در پاسخ گفته شد آیا شما از مراجع ذیربط در دولت چنین استعلام و درخواستی داشتید و انجام نشد؟ که معلوم شد چنین درخواستی برای هیچ کدام از مراجع ذیربط در دولت ارائه نشد. مشخص بود که این دوستان اقتصادی بر اساس حدس و گمانها و بعضاً متأثر از برخی فضاسازیهای کاذب، چنین نامه را نگاشتند.

توضیحات منطقی و کارشناسانه دولت و ارائه پاسخ غیراقناعی از سوی برخی از حاضرین، فضای جلسه را کاملاً به نفع دولت رقم زد. در این زمان، ریاست محترم جمهور خطاب به حاضرین در ارتباط با پخش این جلسه در صداوسیما کسب نظر کردند و فرمودند به نظر ما ضرورتی ندارد ولی اگر شما خواسته باشید این جلسه از صداوسیما پخش شود که نوع نظرات حاضرین حاکی از این بود که تمایلی به پخش این جلسه از صداوسیما ندارند. بنده در این زمان به رئیس جمهور محترم عرض کردم، اجازه فرمایید این جلسه از صداوسیما پخش شود که ایشان با توجه به عدم تمایل حضار امضا‌کننده نامه، فرمودند نیازی نیست مگر اینکه آقایان خودشان بخواهند.

این یعنی رعایت ظرافت های اخلاقی یک سیاستمدار در عین اقتدار. از این روریا، انتظار این بود که امضاءکنندگان محترم نامه پس از آن، واقعیات این جلسه را بیان نموده و رعایت ظرافت های اخلاقی رئیس جمهور را پاس می‌داشتند. ولی نه تنها اینگونه نشد بلکه با استفاده نامناسب از تواضع دولت، بعضاً واقعیات را وارونه جلوه داده و می‌دهند، ازجمله همین نامه سوم.

پر واضح است که این نامه سوم نمی‌تواند پاسخی به فراخوان اخیر از صاحبنظران حوزه و دانشگاه پیرامون بحران اقتصاد جهانی و تأثیر آن بر اقتصاد ایران تلقی شود. چراکه بر اساس اطلاعات موجود، متن این نامه قبلاً تهیه شده و قرار بود در مهرماه گذشته (قبل از فراخوان) منتشر شود که به تعویق افتاد و مهم تر اینکه به موارد اشاره شده در فراخوان، جز اشاره ای گذرا و کوتاه که در خور توجه نمی‌باشد، نپرداخته است. همچنین بدیهی است که نقد این نامه به لحاظ نگاه جامعه شناختی و تحلیل رفتار سیاسی، اقتصادی جریاناتی که در سایه روشن ساخته و پرداخته نمودن این نامه‌های سریالی و در عین حال تکراری قرار دارند، مجالی بیشتر و فرصتی فراخ تر می‌طلبد که چنانچه لازم شد در زمان مناسب انجام خواهد شد.

منتها اینکه برخی از موضوعات نظیر اصول گرایی نا متعارف، قلب اهداف بزرگ، خود نظام پنداری، شیوع توهم توطئه، تکیه بر ذهنیت به جای واقعیت، پیدایش خود کامگی فکری، حلقه تکراری حذف و... که در این نامه سوم به آنها اشاره شده است، حکایت از آن دارد، اهداف غیراقتصادی با تابلوی دغدغه‌های اقتصادی! در حال پیگیری است و ظاهراً اراده‌ای به دنبال اهداف دیگری است که برای نیل به آن اهداف، می‌خواهند برخی از کارشناسان اقتصادی امضاکننده این نامه‌های تکراری را وجه المصالحه قرار دهند.

دکتر علی زارعی نجفدری

نوشته های دیگران ()