محوطه اى فرهنگى هنرى، تعدادى گردشگر خارجى، چند مجسمه سنگى تاریخى و یک تشت حمام!
 تعجب نکنید. منظور ما دقیقاً تشت حمام است که قطره هاى آب از سقف موزه به داخل آن مى چکد.

توصیف بالا تصویرى از مجموعه فرهنگى- هنرى انقلاب (مجموعه آزادى) است که در قسمت زیرین برج آزادى واقع شده است. این مجموعه براساس تطابق ذاتى نام و سابقه تاریخى این میدان در روزهاى پرشور انقلاب اسلامى به عنوان شاهد آزادى مردم و براى پرداخت فرهنگى- هنرى ابعاد مختلف انقلاب اسلامى و اطلاع رسانى در زمینه ایران شناسى و میراث هاى ادبى، فرهنگى و هنرى کشور راه اندازى شد. این مرکز در طول هفته میزبان گروه هاى توریستى خارجى و داخلى، محققان، هنرمندان و عموم مردم است و به مکانى براى سپرى کردن اوقات فرهنگى تبدیل شده است.
*بازسازى
چندى پیش بود که یکى از رسانه هاى کشور از قول مسئولان نوشت: «برج 45 مترى آزادى که در 36 سال گذشته به عنوان نماد ملى کشور و انقلاب شناخته مى شود، با مداخله شهردارى تهران از خطر نابودى نجات یافت.»
در ادامه این گزارش آمده بود: «پس از صرف 10میلیارد تومان هزینه براى بازسازى محوطه میدان آزادى، برج آزادى از خطر تخریب در امان ماند.» این ادعاى به ظاهر شیرین در حالى مطرح مى شود که در طول سال هاى گذشته، هیچ هشدارى نسبت به ویرانى برج آزادى داده نشده بود و به جز چند آسیب جزئى و ناچیز مشکل دیگرى نداشت.
چند روز پیش با مراجعه به محوطه برج آزادى و مجموعه فرهنگى واقع در قسمت زیرین آن، با صحنه هاى تأسف بارى روبه رو شدیم که انعکاس نیافتن این وضعیت براى آگاهى مردم و مسئولان، مى تواند لطمه هاى جبران ناپذیرى را به این مجموعه وارد کند.
ما در حالى شاهد این وضعیت هستیم که شهردارى تهران از چندى پیش اقدام به بازسازى محوطه برج کرده که هم اکنون فاز اول آن در حال اتمام است. فاز اولى که با ابهامات و سؤالات فراوانى همراه است و بیم آن مى رود که با انجام فاز دوم این پروژه، شاهد وارد شدن آسیب هاى جدى تر به این بنا و مجموعه فرهنگى باشیم.
*بارش باران از سقف موزه
قبل از آغاز پروژه بازسازى محوطه برج آزادى، در مجموعه آزادى و موزه انقلاب چند نقطه وجود داشت که آب از آن نقاط به داخل مجموعه نفوذ مى کرد و گفته مى شود که لوله هاى آبرسانى چمن قبلاً دچار ترکیدگى هایى بود که موجب نفوذ آب مى شد. شهردارى اعلام آمادگى کرد که با عایق کارى محوطه میدان آزادى در قالب طرح بازسازى، این مشکل را برطرف مى کند.
البته نفوذ آب فقط در حد ایجاد نم بود و به هیچ وجه قطره هاى آب از سقف نمى چکید.
هم اکنون و پس از اتمام بیش از 90 درصد پروژه بازسازى، در قسمت هایى از این مجموعه شاهد نفوذ آب و رطوبت هستیم .
پروژه بازسازى به گونه اى بود که وقتى در هفته هاى گذشته شاهد بارش برف سنگین بودیم، از سقف موزه باران مى بارید.
یکى از عوامل پیمانکارى پروژه بازسازى محوطه برج آزادى در پاسخ به این سؤال که آیا این عایق بازسازى خواهد شد یا نه، مى گوید: «به نظر نمى رسد که شهردارى قصد بازسازى کامل عایق را داشته باشد، چراکه روى آن را سنگ گذاشته و روى سنگ هم خاک ریخته و در آن بذر چمن کاشته است. این یعنى پایان کار!»
درباره کاشت بذر چمن در محوطه میدان آزادى یکى از کارگران مى گوید: «پس از بارش یک برف خفیف و در سرماى زمستان، به ما دستور دادند که بذرها را روى خاک بپاشیم، در حالى که در این سرما و یخبندان احتمال به عمل آمدن آنها بسیار ضعیف است. پس از بارش هاى سنگین برف و یخ زدن خاک نیز به ما گفته شد که برف ها را کنار بزنیم تا بذرهاى چمن آفتاب بخورد و به عمل آید!»
اینطور که ظواهر نشان مى دهد و پیمانکاران شهردارى هم تأیید مى کنند، عایق به کار برده شده در سطح محوطه بسیار مرغوب است ولى نوع برخورد با آن مناسب نیست.
یکى از کارگران به ما مى گوید: «ما همان روز اول هم به شهردارى گفتیم که این عایق مرغوب است ولى با این وضعیتى که شما ایجاد کرده اید و لودرها و کامیون ها در اینجا رفت وآمد دارند و حتى شیوه نامناسب سنگ کارى محوطه، به این عایق آسیب جدى مى زند، حتى پیمانکار هم به مسئولان شهردارى هشدار داد که ما ضمانت نمى کنیم که آسیبى به این عایق وارد نشود. با این حال شهردارى اصرار بر اجراى سریع این پروژه داشت و البته ناگفته نماند آنها پیش بینى مواجه شدن با چنین برف و سرمایى را نمى کردند.»
* سنگ کارى ناموزون محوطه
«سنگ هاى محوطه آزادى قبل از بازسازى هیچ مشکلى نداشت. اگر شهردارى فقط همان نقاط کوچکى که از قبل دچار مشکل بود را ترمیم مى کرد، کافى بود و اصلاً لازم نبود کل محوطه را تخریب کنند.»
یکى از مسئولان مجموعه با بیان این مطلب مى گوید: «وضعیت سنگ ها قبل از بازسازى به گونه اى بود که حتى کامیون هم روى آن رفت و آمد مى کرد و هیچ آسیبى به سنگ ها وارد نمى شد. قسمت هایى از میدان نیز سنگ کارى نبود بلکه مشبک هاى سیمانى بود که طبق نقشه باید رنگ آن تیره تر از سنگ سفید باشد. از آنجا که عملیات بازسازى بسیار عجولانه انجام شد، سطح را با بتون ریزى بالاتر آورده و روى آن سنگ سفید کار کرده اند. در حالى که باید ابتدا زیرسازى مى کردند و بعد سنگ ها روى آن کار مى شد.»
کسانى که شکل و ظاهر گذشته محوطه میدان آزادى را دیده بودند به یاد دارند که سنگ هاى کار شده در محوطه با چه نظم خاصى کنار یکدیگر چیده شده بود ولى هم اکنون اگر از این محوطه بازدید شود، مشخص مى شود که سنگ ها در یک خط موازى و یا مشخص کار نشده اند و شکلى نازیبا به برخى نقاط محوطه داده اند که در جاى خود قابل تأمل است.
*تعهداتى که به آن عمل نشد
در صورتجلسه مورخ 86/1/28شماره 615/1404 که به امضاى مسئولان شهردارى و بنیاد رودکى رسیده، شهردارى موظف به انجام برخى فعالیت ها و تعهدات شده که به هیچ یک از آنها عمل نکرده است.
قرار بود که بازسازى محوطه میدان آزادى به گونه اى باشد که خللى در بازدید مردم از مجموعه به وجود نیاید ولى به رغم امضاى توافقنامه در این باره، نه تنها این مسئله بلکه هیچ یک از توافقات دیگر نیز عملى نشده است.
هم اکنون برخلاف مفاد توافقنامه، یکى از ورودى هاى مجموعه از سوى پرسنل شهردارى مسدود شده است و بازدید کنندگان فقط از یک ورودى حق مراجعه دارند و این در حالى است که شهردارى اصرار بر مسدود شدن هر دو ورودى داشت که با مقاومت مسئولان مجموعه موفق به انجام این کار نشد.
ایمن سازى خیابان نیز از جمله تعهدات شهردارى بود که به آن عمل نشد.
محل عبور دانش آموزان از خیابان براى دسترسى به موزه بسیار ناامن و خطرناک است.
یک مقام مسئول دراین باره مى گوید: «از شهردارى خواسته شده است که براى حفظ جان دانش آموزان اقدام به خط کشى مناسب خیابان کند و از آنجا که خودروها بسرعت دور میدان حرکت مى کنند، این اقدام بسیار ضرورى است.
شهردارى نیز تعهد کرد که براى نصب سرعت گیر و چراغ راهنما و خط کشى خیابان اقدام کند ولى این کار انجام نشد.»
در محوطه میدان آزادى به نقاط گنبدى شکلى برمى خوریم که کارگران شهردارى روى آنها را با پلاستیک هاى بزرگ پوشانده اند.
یکى از کارگران در این باره مى گوید: «هنگام کلنگ زنى و بیل زنى، این نقاط سوراخ شده است که براى جلوگیرى از نفوذ برف و آب به پائین مجموعه، روى آنها را با پلاستیک پوشانده ایم.»
* تخریب ناآگاهانه و بازسازى بدون نقشه!
از آنجا که شهردارى هیچ نقشه اى از تأسیسات محوطه میدان آزادى در اختیار نداشت، موجب شد که بسیارى از کابل هاى تلفن قطع و به لوله ها و تأسیسات آب آسیب جدى وارد شود. به طورى که دو لوله اصلى ورودى آب به مجموعه انقلاب کاملاً قطع شد و حتى مجموعه به خاطر بروز مشکل تا چند روز تعطیل بود.
همچنین یک کابل تلفن از ضلع شرقى وارد مجموعه فرهنگى انقلاب مى شود که با سهل انگارى عوامل پروژه قطع شد و مسئولان مجموعه انقلاب نیز خود اقدام به کابل کشى کردند که البته هنوز مشکل ارتباطى آنها به طور کامل رفع نشده است، چراکه قرار بود شهردارى ? خط لوله براى مجموعه انقلاب ایجاد کند تا خطوط ارتباط تلفنى آنها برقرار شود.
درباره انشعاب لوله هاى گاز نیز شهردارى تاکنون به تعهدات خود عمل نکرده است.
به هر حال شهردارى به هیچ یک از تعهدات و توافقات خود با عوامل و دست اندرکاران مجموعه فرهنگى انقلاب و بنیاد رودکى عمل نکرده است و حتى سهل انگارى ها و عملکرد غیرکارشناسى آنها در برخى موارد ضبط شده و اسناد آن موجود است که در صورت لزوم به آنها استناد خواهد شد.
* شهردارى: عایق کارى مناسبى نداشتیم
موضوع مشکلات ایجاد شده براى مجموعه آزادى را با مدیرعامل سازمان زیباسازى شهردارى تهران مطرح کردیم.
حجت الله ملاصالحى درباره میزان هزینه هاى صرف شده براى بازسازى محوطه برج آزادى مى گوید: «هزینه 10 میلیاردى به هیچ وجه صحیح نیست و تا به حال چنین رقمى براى بازسازى هزینه نشده است، بلکه تاکنون چهار میلیارد و 600 هزار تومان براى انجام فاز اول پروژه صرف شده است و پیش بینى مى شود که با پایان فاز دوم، 10میلیارد تومان هزینه کنیم.»
وى درباره فاز دو این پروژه مى گوید: «فاز دو مربوط به ساختمان اصلى برج است، چرا که این برج، کثیف شده و بندکشى هاى آن از بین رفته است و باید با هماهنگى سازمان میراث فرهنگى براى تعمیر سنگ هاى آن اقدام کنیم. طبق پیش بینى ها، عملیات فاز دو تا 22 بهمن 87 پایان مى یابد.»
ملاصالحى مى افزاید: «ما در ابتدا تصور مى کردیم که سطح ساختمان برج آزادى عایق کارى شده است، ولى بعدها متوجه شدیم که رژیم سابق به خاطر برگزارى جشن هاى 2500 ساله و تلاش براى اتمام احداث برج، پروژه را به صورت ناقص به پایان رسانده اند. بنابراین بعد از عایق کارى محوطه، براى عایق کارى ساختمان برج اقدام خواهد شد.»
مدیرعامل سازمان زیباسازى شهردارى تهران درباره نفوذ آب به داخل مجموعه فرهنگى هنرى مى گوید: «ادعاى مسئولان مجموعه فرهنگى هنرى انقلاب کاملاً صحیح است، چرا که نوع برخورد ما با عایق صحیح نبوده و موجب تخریب برخى نقاط آن شده است.»
وى مى افزاید: «حرکت لودر بر روى سنگ ها و فشار آن بر عایق، عدم سنگ کارى صحیح روى عایق و برخى موارد دیگر موجب شد که این عایق مرغوب در برخى نقاط آسیب ببیند.»

ملاصالحى تصریح مى کند: «البته ما هنوز دور چهار ستون برج را به خاطر انجام عملیات نورپردازى عایق کارى نکرده ایم و احتمال دارد که آب از این نقاط نفوذ کرده باشد که با پایان یافتن عملیات در 22 بهمن امسال احتمالاً این مشکل حل خواهد شد.»
* سازمان میراث فرهنگى: قطعاً با سهل انگارى ها برخورد مى کنیم
مدیر روابط عمومى سازمان میراث فرهنگى پس از شنیدن اظهارات خبرنگار ما مى گوید: «به طور یقین اگر این وضعیت براى مجموعه آزادى ایجاد شده باشد، سازمان میراث فرهنگى به دنبال رفع آن و برخورد با سهل انگارى ها خواهد بود.»
اکبرى مى افزاید: «سازمان میراث فرهنگى یک نماینده ناظر و هماهنگ کننده در پروژه بازسازى برج آزادى دارد تا امور طبق خواست این سازمان پیش برود.»
* بنیاد رودکى: شهردارى کار را تمام شده تحویل دهد
مدیرعامل بنیاد رودکى (که مجموعه فرهنگى هنرى انقلاب زیر نظر این بنیاد فعالیت مى کند) به «ایران» مى گوید: «همه مسئولیت بر عهده شهردارى است و آنها باید بازسازى را به نحو مطلوب به اتمام برسانند.»
مسعود شاهى مى افزاید: «ما خواهان پیشرفت کارها به نحو مطلوب هستیم و شهردارى باید کار را تمام شده به ما تحویل دهد و نقصى در آن نباشد. به هر حال آنها تعهد کرده اند که آسیبى به مجموعه فرهنگى وارد نشود.»
وى ادامه مى دهد: «مى توانید مسئله سهل انگارى و اشکال در کار را از خود مسئولان شهردارى جویا شوید و از آنها توضیح بخواهید.»